Czasowniki w formie czasu teraźniejszego nazywają czynności, które mają miejsce w momencie opisu zdarzenia lub powtarzają się cyklicznie, na przykład:
Я читаю книгу. Ja czytam książkę.
Она отдыхает на море. Ona wypoczywa nad morzem.
Мы работаем на фабрике. My pracujemy w fabryce.
Вы разговариваете по телефону. Wy rozmawiacie przez telefon.
Odmiana czasowników regularnych
Formy czasu teraźniejszego tworzą tylko czasowniki niedokonane. Odmianę czasownika przez osoby i przez liczby nazywamy koniugacją. W języku rosyjskim rozróżnia się dwa typy koniugacji I i II.
Koniugacja I
Do I koniugacji należą czasowniki, które w odmianie w 2 osobie liczby pojedynczej mają końcówkę -ешь lub -ёшь, a w 3 osobie liczby mnogiej końcówkę -ут lub -ют.
Do I koniugacji należą m.in. czasowniki: нести (nieść),
идти (iść),
везти (wieźć),
работать (pracować),
читать (czytać),
знать (wiedzieć),
отдыхать (odpoczywać),
разговаривать (rozmawiać),
понимать (rozumieć),
изучать (studiować),
писать (pisać),
плакать (płakać),
искать (szukać),
резать (kroić).
| Czasowniki niedokonane | Czasowniki dokonane |
| писать
(pisać) | нести
(nieść) | написать
(napisać) | принести
(przynieść) |
Я | пишу | несу | brak form czasu teraźniejszego |
Ты | пишешь | несёшь |
Он, oна, oно | пишет | несёт |
Мы | пишем | несём |
Вы | пишете | несёте |
Они | пишут | несут |
Do I koniugacji należą również czasowniki z cząstką -вa,
-ова,
-ева, która zanika w odmianie, na przykład: рисовать (rysować),
вставать (wstawać),
тренировать (trenować),
требовать (wymagać),
ночевать (nocować),
познавать (poznawać).
рисовать
(rysować)
Я | рисую |
Ты | рисуешь |
Он, oна, oно | рисует |
Мы | рисуем |
Вы | pисуете |
Они | рисуют |
Koniugacja II
Do II koniugacji należą czasowniki, które w odmianie w 2 osobie liczby pojedynczej mają końcówkę -ишь, a w 3 osobie liczby mnogiej końcówki -ат lub -ят. Do II koniugacji należą m.in. czasowniki: учить (uczyć),
лечить (leczyć),
кричать (krzyczeć),
держать (trzymać),
ходить (chodzić),
видеть (widzieć),
просить (prosić),
говорить (mówić),
платить (płacić),
сидеть (siedzieć),
стоять (stać).
| Czasowniki niedokonane | Czasowniki dokonane |
| cтроить
(budować) | просить
(prosić) | построить
(zbudować) | попросить
(poprosić) |
Я | строю | прошу | brak form czasu teraźniejszego |
Ты | строишь | просишь |
Он, oна, oно | строит | просит |
Мы | строим | просим |
Вы | строите | просите |
Они | строят | просят |
Uwaga! W odmianie czasowników następuje niekiedy wymiana spółgłosek, na przykład:
ж – з: вожу – возишь (wożę – wozisz)
ж – д: вижу – видишь (widzę – widzisz)
ш – с: прошу – просишь (proszę – prosisz)
к – ч: пеку – печёшь (piekę – pieczesz)
ч – т: отвечу – ответишь (odpowiem – odpowiesz)
oraz
бл – б: люблю – любишь (kocham – kochasz)
пл – п: куплю – купишь (kupię – kupisz)
вл – в: готовлю – готовишь (przygotowuję – przygotowujesz)